امنیت سایبری به مجموعه اقدامات و تلاشهایی گفته میشود که به منظور حفاظت از اطلاعات، سیستمهای رایانهای، شبکههای ارتباطی و سایر فناوریهای اطلاعاتی در برابر حملات، نفوذ، سرقت و سوء استفاده از اطلاعات و دادهها انجام میشود.
هدف اصلی امنیت سایبری، حفاظت از اطلاعات محرمانه و حساس و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به این اطلاعات است. به عنوان مثال، سرقت اطلاعات کارت اعتباری، کلمات عبور، اطلاعات شخصی و حرفهای، محتوای مالی و سایر اطلاعات محرمانه، جزو جرایم سایبری قرار میگیرند. امنیت سایبری نیز در برابر حملات ویروسها، نرمافزارهای مخرب، نفوذهای مجازی و سایر تهدیدات سایبری محافظت میکند.
امنیت سایبری به چالشهایی مانند پیچیدگی شبکههای کامپیوتری، رشد روزافزون تهدیدات سایبری و افزایش ارزش دادههای دیجیتالی، میپردازد. به همین دلیل، امنیت سایبری به عنوان یکی از مسائل حیاتی در جامعه و به خصوص در سازمانها و شرکتها مورد توجه قرار گرفته است.
بلوغ امنیت سایبری به مرحلهای از بلوغی و کمال در امنیت سایبری اشاره دارد که در آن، سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی به گونهای طراحی و پیادهسازی شدهاند که از حملات سایبری مختلفی مانند نفوذ، سرقت اطلاعات، تزریق کد مخرب، حملات DDoS و سایر حملات سایبری محافظت میشوند.
در بلوغ امنیت سایبری، سیستمها به گونهای طراحی شدهاند که در برابر حملات سایبری متنوعی مانند بدافزارها، ویروسها، کرمها و سایر تهدیدات سایبری، محافظت میشوند و قابلیت بازیابی سریع اطلاعات را دارند.
برای رسیدن به بلوغ امنیت سایبری، شرکتها و سازمانها باید سیاستها، فرآیندها، نرمافزارها و سختافزارهای مناسب را برای مدیریت امنیت سایبری مورد استفاده قرار دهند. همچنین، آموزش و آگاهی کاربران نیز یکی از مهمترین عواملی است که باید در نظر گرفته شود تا افراد بتوانند به درستی با رفتارهای خود در فضای سایبری به امنیت اطلاعات و دادههای محرمانه خود و سازمان خود بپردازند.
امنیت اطلاعات به مجموعه اقدامات و فرآیندهایی گفته میشود که به منظور محافظت از دادهها و اطلاعات محرمانه و حساس در برابر تهدیدات مختلفی از جمله نفوذ، سرقت، اشتباهات انسانی و ... انجام میشود. هدف اصلی امنیت اطلاعات، حفظ محرمانیت، موثریت، قابلیت اطمینان و دسترسی به دادهها و اطلاعات است.
در روزگار فعلی، با توسعه فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات در سطح بالایی در اختیار کاربران و سازمانها قرار دارد و در عین حال، حملات سایبری نیز در حال افزایش است. این حملات میتوانند باعث از بین رفتن اطلاعات مهم، تخریب دادهها، کاهش کارآیی سازمان و تخلیه حسابهای بانکی و مالی شوند. از این رو، امنیت اطلاعات برای همه افراد و سازمانها بسیار حیاتی است.
برای دستیابی به امنیت اطلاعات، سازمانها باید سیاستها، فرآیندها، فناوریها و ابزارهایی را ایجاد کنند که به محافظت از اطلاعات بپردازند. همچنین آموزش کارکنان در زمینه امنیت اطلاعات و تدوین سیاستهای استفاده از دادهها نیز از جمله اقدامات موثر در جهت حفاظت از اطلاعات میباشند.
مدل بلوغ امنیت سایبری یک چارچوب سه مرحلهای است که به منظور ارزیابی و بهبود رعایت امنیت در سازمانها طراحی شده است. این مدل در سال ۲۰۰۰ توسط شرکت IBM شناسایی و ارائه شد و به عنوان یکی از پرکاربردترین مدلهای امنیت سایبری در سراسر جهان شناخته میشود.
۱. مرحله مبتدی (Initial Stage): در این مرحله، سازمان برای حفظ امنیت، از ابزارهای پایه ای مانند فایروال، آنتی ویروس و مدیریت هویت و دسترسی استفاده میکند.
۲. مرحله تعریف شده (Defined Stage): در این مرحله، سازمان به معرفی سیاستها و فرآیندهای دقیق و جزئی برای حفظ امنیت پیش میروند. این فرآیندها ممکن است شامل تهیه و اجرای طرحهای آزمایشی، تعیین وضعیت امنیتی، مدیریت ریسک و امنیت اطلاعات باشد.
۳. مرحله مدیریتشده (Managed Stage): در این مرحله، سازمان برای رسیدن به بالاترین سطح امنیت، به روشهای مدیریت پیشرفته ای از جمله مدیریت ریسک، مدیریت تهدیدات، آموزش و ارتقای سطح امنیتی کارکنان و پیادهسازی نظارت پیشرفته، اقدام میکند.
این مدل به سازمانها این امکان را میدهد که بهبود پیوسته در سطح امنیت خود داشته باشند و در ارزیابی میزان پیشرفت خود از این مدل استفاده کنند.
بلوغ امنیت اطلاعات یا Information Security Maturity به معنای سطح بلوغ امنیتی سازمان در حفاظت از اطلاعات حساس و مهم است. در واقع، بلوغ امنیت اطلاعات نشاندهنده سطح پخش فرهنگ امنیتی در سازمان است که از جمله عوامل مهمی است که در حفاظت از اطلاعات مؤثر هستند.
سطح بلوغ امنیت اطلاعات سازمان به صورت یک چارچوب سه مرحلهای به شکل زیر تعریف میشود:
مرحله اول: سطح پایه (Basic Level) در این مرحله، سازمان ابزارها و تکنیکهای سادهای را برای حفاظت از اطلاعات استفاده میکند و عمدتاً به رعایت قوانین و مقررات امنیتی محدود میشود.
مرحله دوم: سطح متوسط (Intermediate Level) در این مرحله، سازمان از روشهای پیشرفتهتری برای حفاظت از اطلاعات استفاده میکند و سیاستها و فرآیندهای مشخصی برای ارتقای امنیت اطلاعات پیش میگیرد.
مرحله سوم: سطح بالا (Advanced Level) در این مرحله، سازمان با استفاده از روشهای پیشرفتهتر و تکنولوژیهای پیشرفتهتر به اطلاعات خود حفاظت میکند و سیاستها و فرآیندهایی را پیاده میکند که امنیت اطلاعات را به صورت پیشرفتهتر و جامعتری رعایت میکند.
سطح بلوغ امنیت اطلاعات به دلیل اهمیت فراوانی که در محافظت از اطلاعات سازمانها دارد، برای بسیاری از شرکتها و سازمانها بسیار حیاتی است. بهبود سطح بلوغ امنیت اطلاعات، باعث افزایش قابل توجهی از اعتماد مشتریان، افزایش راندمان و بهبود سطح کیفیت خدمات و کاهش ریسکهای مالی و حقوقی مرتبط با نقض امنیت اطلاعات میشود. همچنین، به دلیل تأثیرات منفی قابل توجهی که نقض امنیت اطلاعات در برابر سازمانها و کسبوکارها دارد، بهبود بلوغ امنیت اطلاعات به عنوان یک چالش برای سازمانها و کسبوکارها برای حفاظت از اطلاعات محسوب میشود.
برای بهبود بلوغ امنیت اطلاعات، سازمانها میتوانند اقدامات مختلفی را انجام دهند، از جمله:
تعریف استانداردهای امنیت اطلاعات: سازمانها میتوانند استانداردهای امنیتی مثل ISO 27001 و NIST SP 800-53 را تعریف کنند تا به عنوان یک چارچوب برای بلوغ امنیت اطلاعات استفاده کنند.
آموزش و آگاهی کارکنان: آموزش و آگاهی کارکنان در مورد خطرات امنیتی و نحوه پیشگیری از آنها، میتواند به عنوان یکی از مهمترین عوامل بهبود بلوغ امنیت اطلاعات در سازمانها محسوب شود.
پیاده سازی سیاستهای امنیت اطلاعات: سیاستهای مربوط به مدیریت اطلاعات و امنیت اطلاعات باید در سطح سازمانی تعریف و پیاده سازی شوند تا از نقض امنیت اطلاعات جلوگیری شود.
استفاده از روشهای رمزگذاری: رمزگذاری اطلاعات حساس و مهم، یکی از روشهایی است که سازمانها میتوانند برای بهبود امنیت اطلاعات خود از آن استفاده کنند. به عنوان مثال، استفاده از رمزگذاری برای فایلها و ایمیلهای حاوی اطلاعات حساس، میتواند از دسترسی غیرمجاز به این اطلاعات جلوگیری کند.
بروزرسانی نرمافزارها و سیستمهای امنیتی: سازمانها باید سیستمهای امنیتی خود را با بروزرسانی نرمافزارها و سیستمهای امنیتی جدید به روز نگه دارند تا از آخرین روشهای دفاعی در برابر حملات سایبری بهره ببرند.
استفاده از فایروال: فایروال یکی از ابزارهای اصلی برای جلوگیری از حملات سایبری است. با تنظیم فایروال، سازمانها میتوانند از حملات سایبری محافظت کنند و اطلاعات خود را در برابر حملات مخرب محافظت کنند.
ارزیابی و بررسی خطر: سازمانها باید در مورد خطرات امنیتی و نحوه پیشگیری از آنها ارزیابی و بررسی دقیقی داشته باشند. این ارزیابی و بررسی خطر، باید به صورت دورهای و با استفاده از روشهایی مانند آزمون نفوذ انجام شود.
به طور کلی، برای بهبود بلوغ امنیت اطلاعات، سازمانها باید برنامههای مناسبی را اجرا کنند و از تمامی روشها و ابزارهای موجود برای مدیریت و حفاظت از اطلاعات خود استفاده کنند.
برای حوزه سایبری، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بلوغ مدیریت امنیت اطلاعات
بلوغ فنی و امنیتی
بلوغ شناسایی و پاسخ به حملات سایبری
بلوغ تحلیل امنیتی و ریسکمدیریت
بلوغ امنیت دیتاسنتر
بلوغ امنیت شبکه
بلوغ امنیت سایبری صنعتی
بلوغ امنیت اینترنت اشیاء (IoT)
بلوغ امنیت کاربران و آموزش به کارکنان در زمینه امنیت سایبری
بلوغ امنیت برای کسبوکارهای کوچک و متوسط (SMBs)
همچنین باید توجه داشت که این لیست میتواند با توجه به پویایی حوزه سایبری و تحولات جدید، در آینده به روزرسانی شود.
برخی از اصلیترین استانداردهای بلوغ سایبری عبارتند از:
استاندارد NIST: یک سامانه شناسایی، پیشگیری و پاسخ به حملات سایبری را فراهم می کند.
استاندارد ISO/IEC 27001: استانداردی برای مدیریت امنیت اطلاعات، شامل رویه ها، روش ها و سیاست های مدیریت امنیت اطلاعات است.
استاندارد PCI DSS: استانداردی برای امنیت پرداخت، شامل روش هایی برای جلوگیری از سوء استفاده از اطلاعات کارت اعتباری و پرداخت الکترونیکی است.
استاندارد HIPAA: یک استاندارد ایمنی و حفاظت از اطلاعات پزشکی و سلامت است که برای مراکز پزشکی و داروخانه ها معرفی شده است.
استاندارد GDPR: یک استاندارد اروپایی برای حفاظت از حریم خصوصی و حفظ امنیت اطلاعات شخصی است.
استاندارد CIS Controls: یک راهنمای جامع برای مدیریت امنیت سایبری و رفع نواقص امنیتی در یک سازمان است.
استاندارد COBIT: یک چارچوب مدیریتی برای ارتباط بین تکنولوژی اطلاعات و اهداف تجاری در یک سازمان است.
استاندارد OWASP: یک استاندارد برای امنیت نرم افزارهای وب است که شامل یک فهرست از آسیب پذیری های معروف در نرم افزارهای وب می باشد.
استاندارد CISQ: استانداردی برای ارزیابی کیفیت نرم افزار و امنیت آن است.
استاندارد BSIMM: یک مدل بلوغ برای ارزیابی امنیت نرم افزار است که به شرکت ها کمک می کند تا پایداری و بلوغ سایبری خود را بهبود بخشند.
به طور کلی، IT، OT و IIOT مربوط به فناوری های مختلفی هستند که برای اتصال، کنترل و بهینه سازی فرآیندهای کاری استفاده می شوند. در زیر به توضیح هر یک از این مفاهیم می پردازیم:
IT:
به مجموعه ای از فناوری های مربوط به اطلاعات و فناوری های دیجیتال که در بخش های مدیریتی سازمان ها استفاده می شود، IT گفته می شود. به عبارت دیگر، این فناوری ها از جمله سیستم های مدیریت محتوا، سیستم های حفظ امنیت، نرم افزارهای کاربردی و سخت افزارهای مرتبط با کامپیوتر است.
OT:
به مجموعه ای از فناوری های مربوط به سیستم های عملیاتی که در محیط های صنعتی و کارخانه ای استفاده می شود، OT گفته می شود. این فناوری ها شامل سیستم های کنترل صنعتی، سیستم های خودکارسازی و سیستم های نظارتی هستند.
IIOT:
IIOT یا "اینترنت اشیاء صنعتی" به اتصال داده های سنسوری، سیستم های OT و سیستم های IT برای بهبود عملکرد و بهره وری در محیط های صنعتی اشاره دارد. IIOT از تکنولوژی هایی مانند شبکه های حسگر، ابر، تحلیل داده ها و هوش مصنوعی استفاده می کند تا به داده های صنعتی ارتباط دهد و اطلاعات بیشتری در مورد فرآیندهای صنعتی به دست آورد. این فناوری ها می توانند در افزایش بهره وری، کاهش خطاها و هزینه های بهره برداری و بهبود فرآیندهای تولید و توزیع کمک کنند.
ICT:
(Information and Communication Technology)
به مجموعهای از فناوریها و ابزارهای مبتنی بر رایانه اشاره دارد که برای جمعآوری، ذخیرهسازی، پردازش، انتقال و مبادله اطلاعات استفاده میشود. ICT عبارت است از تلفن همراه، اینترنت، شبکههای کامپیوتری، سیستمهای مبتنی بر وب، نرمافزارها، سختافزارها و سیستمهای اطلاعاتی که در جامعه و سازمانها به کار میروند.
بحث امنیت سایبری مربوط به حفاظت از اطلاعات مهم و امنیت شبکههای کامپیوتری در مقابل حملات و تهدیدات مختلف است. مدیریت امنیت اطلاعات و شبکه کامپیوتری درگیر برنامهریزی، پیادهسازی و اجرای استراتژیها و روشهایی است که به منظور حفاظت از اطلاعات محرمانه و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز و نقض امنیت در سیستمها و شبکهها اتخاذ میشود.
مدیریت بلوغ امنیت سایبری به مجموعه ای از فرآیندها، فرآیندها و ابزارهایی گفته می شود که برای مدیریت و کنترل ریسک های امنیتی در سازمان ها استفاده می شود. برخی از انواع مدل مدیریت بلوغ امنیت سایبری عبارتند از:
چرخه عمر امنیتی (Security Development Lifecycle): یک روش مدیریت بلوغ برای تضمین امنیت برنامه های کامپیوتری است که در طول زمان و چرخه عمر برنامه اعمال می شود.
NIST Cybersecurity Framework:
یک راهنمای مدیریت بلوغ امنیت سایبری است که توسط موسسه ملی استاندارد و فناوری (NIST) ایالات متحده آمریکا توسعه یافته است. این راهنما شامل چهار بخش اصلی از جمله شناسایی، حفاظت، تشخیص و پاسخ به حملات است.
CIS Controls:
یک سیستم مدیریت بلوغ امنیت سایبری است که توسط انجمن امنیتی موسسات (CIS) توسعه یافته است. این سیستم شامل 20 کنترل امنیتی اساسی است که به تنظیم، مانیتورینگ و حفاظت از فعالیت های سایبری در یک سازمان کمک می کند.
ISO 27001:
یک استاندارد جهانی برای مدیریت امنیت اطلاعات است که شامل روش ها و فرآیندهای مورد نیاز برای تضمین امنیت اطلاعات در سازمان ها است.
COBIT:
یک چارچوب مدیریت بلوغ است که از مجموعه ای از راهنماهای بین المللی، استانداردها و بهترین روش های صنعت استفاده می کند. این چارچوب برای مدیریت بلوغ فرآیندهای IT در سازمان ها استفاده می شود.
FAIR:
یک چارچوب مدیریت بلوغ است که برای تخمین و مقایسه ریسک های امنیتی در سازمان ها استفاده می شود. FAIR مخفف Factor Analysis of Information Risk است.
SABSA:
یک چارچوب مدیریت بلوغ امنیت سایبری است که برای طراحی و پیاده سازی راه حل های امنیتی مبتنی بر ریسک در سازمان ها استفاده می شود. این چارچوب شامل سه لایه اصلی به نام های استراتژی، معماری و عملیاتی است و در هر لایه از مجموعه ای از فرآیندها و مدل های امنیتی استفاده می کند.
Zero Trust:
یک مدل امنیتی است که برای حفاظت از داده ها و منابع سازمان در برابر تهدیدات سایبری استفاده می شود. این مدل فرض می کند که هیچ دسترسی به منابع سازمان بدون احراز هویت و اجازه دسترسی امن نیست و همه فعالیت های کاربران و دستگاه ها باید مداوماً بررسی و تحلیل شوند.
شاخص امنیتی CIS (CIS Security Metrics): یک مجموعه شاخص های امنیتی است که به سازمان ها کمک می کند تا عملکرد امنیتی خود را ارزیابی کنند و میزان پیشرفت خود را در راستای بهبود امنیت سایبری مشاهده کنند.
Threat Modeling:
یک فرآیند تحلیلی است که برای شناسایی و تحلیل تهدیدات سایبری در سیستم های کامپیوتری و برنامه های کاربردی استفاده می شود. این فرآیند شامل تعیین مسیر حملات، شناسایی آسیب پذیری ها و مقایسه ریسک های امنیتی است.
ISO 27001:
یک استاندارد جهانی برای مدیریت امنیت سایبری در سازمان ها است که به صورت یک چارچوب مدیریت بلوغ امنیتی عمل می کند. این استاندارد مشخصاتی را برای مدیریت امنیت سایبری در سازمان ها ارائه می دهد و شامل چهار مرحله اصلی به نام های برنامه ریزی، پیاده سازی، عملیات و بهبود است.
NIST Cybersecurity Framework:
یک چارچوب مدیریت بلوغ امنیت سایبری است که توسط موسسه ملی استانداردها و فناوری ایالات متحده (NIST) توسعه داده شده است. این چارچوب شامل پنج مرحله اصلی به نام های شناسایی، حفاظت، تشخیص، پاسخگویی و بهبود است.
COBIT:
یک چارچوب مدیریت بلوغ امنیت سایبری است که برای مدیریت فرآیندهای IT در سازمان ها و بهبود کیفیت و کارایی این فرآیندها ایجاد شده است. این چارچوب شامل پنج عملکرد اصلی به نام های تدارک، فرآیند، پیاده سازی، ارزیابی و بهبود است.
CIS Controls:
یک فهرست از شیوه ها، رویه ها و تکنیک های امنیتی است که به سازمان ها کمک می کند تا موارد امنیتی کلیدی را شناسایی کنند و برای محافظت از اطلاعات خود در برابر تهدیدات سایبری اقدام کنند. این فهرست شامل ۲۰ مورد اصلی به نام های پوشش پایه، پیشگیری از حملات، حفاظت از اطلاعات و زیرساخت های کلیدی است.
CSA Cloud Controls Matrix:
یک مجموعه شیوه های امنیتی است که به شرکت ها کمک می کند تا برای محافظت از اطلاعات خود در محیط استفاده از خدمات ابری اقدام کنند. این مجموعه شامل ۱۷ دسته بندی اصلی به نام های پوشش سرویس های ابری، نگهداری، تنظیمات امنیتی، احراز هویت و دسترسی، رصد و ردیابی، رفع خطا و بهبود، مدیریت حوادث، پیشگیری از تهدیدات داخلی، مدیریت ارتباط با مشتریان و قانونگذاری است.
ISA/IEC 62443:
یک استاندارد جهانی برای مدیریت امنیت سایبری در سیستم های کنترل صنعتی است که توسط سازمان بین المللی استانداردها (ISA) توسعه داده شده است. این استاندارد شامل چهار بخش اصلی به نام های مفاهیم اولیه، معماری، فرآیندها و پیاده سازی است.
HIPAA Security Rule:
یک مجموعه قوانین و مقررات است که توسط وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده (HHS) ایجاد شده است و برای حفاظت از اطلاعات پزشکی بیماران در سازمان های مربوط به حوزه بهداشت و درمان اعمال می شود. این مجموعه شامل تدابیری برای محافظت از حریم شخصی بیماران و اطلاعات پزشکی آنان، کنترل دسترسی به این اطلاعات و مدیریت ریسک امنیتی است.
برنامه بلوغ مدیریت ریسک امنیت سایبری یک ابتکار کاخ سفید به رهبری وزارت انرژی آمریکا (DOE) در همکاری با وزارت امنیت داخلی (DHS) است که با همکاری کارشناسان بخش خصوصی و دولتی، نمایندگان و صاحبان دارایی و اپراتورها در زیربخش دپارتمان اصلی انرژی ایالات متحده آمریکا (DOE) ایجاد شده است. هدف این برنامه، تحلیل و شناسایی ریسک های امنیت سایبری در زیربخش انرژی، ارائه راهکارهای امنیتی و پیشگیرانه برای کاهش ریسک های امنیت سایبری و افزایش امنیت سایبری در این زیربخش میباشد.
این برنامه با بررسی مواردی مانند نیازمندیهای امنیت سایبری در برنامههای تحولی و پروژههای زیربخش انرژی، شناسایی و ارزیابی ریسکهای امنیتی در شبکههای انرژی، ارزیابی آسیبپذیریهای امنیتی در تجهیزات انرژی و تدارکات مرتبط با آن، ارائه راهکارهای امنیتی برای محافظت از دادهها، شناسایی و حذف بدافزارها، و مانیتورینگ و پاسخ به تهدیدات امنیتی انجام میشود.
این برنامه همچنین به منظور ایجاد هماهنگی بیشتر در بین دولت و بخش خصوصی، به اشتراک گذاری اطلاعات، برگزاری آموزشهای آگاهی امنیتی و توسعه استانداردهای امنیت سایبری در زیربخش انرژی ایجاد شده است. با توجه به اهمیت بحرانی زیربخش انرژی در اقتصاد و امنیت ملی، بلوغ مدیریت ریسک امنیت سایبری به عنوان یک برنامه مهم، باعث توسعه و بهبود قابلیت اطمینان و امنیت شبکههای انرژی و تجهیزات مرتبط با آن شده است. همچنین، با بررسی و شناسایی ریسکهای امنیتی در زیربخش انرژی، این برنامه به صاحبان دارایی و اپراتورها در این زمینه کمک میکند تا اقدامات پیشگیرانه و محافظتی مناسبی برای کاهش ریسکهای امنیتی در شبکههای انرژی خود انجام دهند.
به علاوه، با توسعه و پیادهسازی استانداردهای امنیت سایبری در زیربخش انرژی، این برنامه به بخش خصوصی و دولتی کمک میکند تا بهبود و توسعه راهکارهای امنیتی مبتنی بر استانداردها و رویکردهای مشترک در این زمینه داشته باشند.
در کل، برنامه بلوغ مدیریت ریسک امنیت سایبری یک اقدام مهم در جهت بهبود و افزایش امنیت سایبری در زیربخش انرژی ایالات متحده آمریکا میباشد. این برنامه نشان میدهد که دولت آمریکا به توسعه و ارتقای امنیت سایبری در زیربخش انرژی اهمیت بالایی میدهد و برای این منظور با بخش خصوصی و دولتی همکاری میکند تا بهبود و توسعه راهکارهای امنیتی در این زمینه را ایجاد کند.
مدل بلوغ قابلیت امنیت سایبری (C2M2):
مدل بلوغ قابلیت امنیت سایبری (Cybersecurity Capability Maturity Model - C2M2) یک ابزار مدیریتی است که برای ارزیابی و بهبود قابلیت امنیت سایبری سازمانها به کار میرود. این مدل توسط وزارت انرژی آمریکا توسعه داده شده است و به عنوان یک راهنمای کاربردی برای بهبود قابلیت امنیت سایبری سازمانها، به منظور مقابله با تهدیدات سایبری و پاسخ به آنها، استفاده میشود.
مدل C2M2 از ۵ مرحله تشکیل شده است که هر کدام به مرور زمان، قابلیت امنیت سایبری سازمان را به سطح بیشتری از بلوغ میرساند. این مراحل شامل موارد زیر هستند:
۱- مرحله آغازین (Initial): در این مرحله، قابلیت امنیت سایبری سازمان بسیار ضعیف است و در حالت کلی، سازمان برای مقابله با تهدیدات سایبری آمادگی کافی ندارد.
۲- مرحله مرتبط شده (Managed): در این مرحله، سازمان مسئولیتهای امنیت سایبری خود را شناخته و مدیریت میکند، اما هنوز به طور کامل آماده پاسخ به تهدیدات سایبری نیست.
۳- مرحله تعمیمیافته (Defined): در این مرحله، فرآیندهای امنیت سایبری سازمان تعریف و مستند شدهاند و سازمان قادر است به طور کامل به تهدیدات سایبری پاسخ دهد.
۴- مرحله مشخص شده (Quantitatively Managed): در این مرحله، سازمان قادر است از دادههای عملکرد خود در حوزه امنیت سایبری استفاده کند و به صورت کمّی تأثیر بخشی اقدامات امنیتی خود را اندازهگیری کند.
۵- مرحله بهینهسازی (Optimized): در این مرحله، سازمان قادر است با استفاده از ابزارها و رویکردهای نوین، به بهبود پایدار قابلیت امنیت سایبری خود بپردازد. این مرحله باعث بهبود مستمر قابلیت امنیت سایبری سازمان میشود و برای مقابله با تهدیدات سایبری پیچیدهتر و پیشرفتهتر، آمادگی کامل فراهم میکند.
برای استفاده از مدل C2M2، سازمانها باید ابتدا ارزیابی شوند تا مرحله بلوغ قابلیت امنیت سایبری خود را تعیین کنند و برای بهبود آن، از فرآیندها و راهکارهای مناسب استفاده کنند. مدل C2M2 به عنوان یک ابزار بسیار کارآمد در مدیریت قابلیت امنیت سایبری سازمانها شناخته شده است و بسیاری از سازمانهای بزرگ و کوچک از آن استفاده میکنند.
C2M2 (Cybersecurity Capability Maturity Model)
یک چارچوب مدیریت امنیت سایبری است که برای ارزیابی و بهبود قابلیت های امنیتی سازمان ها طراحی شده است. در این چارچوب، سطوح نشان دهنده قابلیت های امنیتی سازمان هستند که به آنها می توان به عنوان Maturity Indicator Levels (MILs) یا سطوح نشانگر رشد گفت.
مجموعاً، سطوح MIL در C2M2 بر اساس فعالیت های امنیتی، رویه ها و روش های سازمان، به 5 سطح تقسیم می شوند. این سطوح عبارتند از:
۱. سطح ۱: مبتدی (Initial): در این سطح، سازمان هنوز به تأسیس و تدارک بنیادین قابلیت های امنیتی نرسیده است. سازمان اطلاعات و آگاهی کمی درباره امنیت سایبری دارد و برای پاسخ به تهدیدات و نفوذ های سایبری، از رویه های نادرست و فردی استفاده می کند.
۲. سطح ۲: تجربی (Experienced): در این سطح، سازمان شروع به توسعه و پیاده سازی برنامه های امنیتی می کند. این برنامه ها شامل پایش فعالیت های شبکه و بروزرسانی آنها، آموزش کارکنان در خصوص امنیت سایبری و ایجاد رویه های امنیتی است.
۳. سطح ۳: مستندسازی شده (Documented): در این سطح، سازمان پایه های قابلیت های امنیتی خود را برای تأسیس برنامه های امنیتی و توسعه رویه های امنیتی، مستند می کند.
۴. سطح ۴: قابل تکامل (Managed): در این سطح، سازمان توانسته است برنامه های امنیتی خود را توسعه دهد و آنها را پیاده کند. در این سطح، سازمان برنامه های خود را برای پاسخ به تهدیدات سایبری و مدیریت ریسک های امنیتی به روز رسانی می کند. سازمان از رویه هایی مانند نظارت، تحلیل ریسک و به روز رسانی های مداوم استفاده می کند.
۵. سطح ۵: بهینه شده (Optimized): در این سطح، سازمان برنامه های امنیتی خود را به روز رسانی و بهینه می کند. سازمان از داده های عملکرد خود برای بهبود فرایندها، بهبود کارایی و کاهش هزینه های امنیتی استفاده می کند. همچنین، سازمان همکاری با سایر سازمان ها در خصوص بهبود قابلیت های امنیتی، اطلاعات و تجربیات خود را با دیگران به اشتراک می گذارد.
در کل، MILs در C2M2 به سازمان ها کمک می کنند تا برای ارتقای قابلیت های امنیتی خود، به مراحلی از رشد پیشرفته بروند و با توجه به نیازهای خود، بهبودیافته و بهینه شده را روی خط موفقیت خود رقم بزنند.
در C2M2 اهداف Maturity Indicator Levels (MILs) چیست؟
C2M2
به معنی «سازماندهی و مدیریت تهدیدات سایبری در صنعت انرژی» است و یک چارچوب استاندارد برای ارزیابی و بهبود امنیت سایبری در صنعت انرژی است. یکی از قسمتهای اصلی C2M2، مجموعهای از اهداف امنیتی است که به شرکتها کمک میکند تا سطح امنیت سایبری خود را ارزیابی کنند و در صورت نیاز بهبودشان دهند.
Maturity Indicator Levels (MILs)
نیز به عنوان یکی از بخشهای اصلی C2M2 شناخته میشود. این بخش شامل 5 سطح مختلف (MIL 0 تا MIL 4) است که به شرکتها کمک میکند تا سطح رشد و بهبود در زمینه امنیت سایبری خود را ارزیابی کنند. هر سطح از MILs شامل یک مجموعه از اهداف امنیتی است که باید در آن سطح به آنها رسیده شود. با رسیدن به سطح بعدی از MILs، شرکتها میتوانند به امنیت سایبری بهتری دست یابند و خطرات سایبری را کاهش دهند.
در مدیریت بلوغ امنیت سایبری، SCOPE به معنای محدوده و دامنه فعالیتهای امنیتی است که باید پوشش داده شود. در واقع، SCOPE مشخص میکند که فعالیتهای امنیتی باید بر چه اجزایی از سیستم و شبکه تمرکز داشته باشند.
به طور کلی، SCOPE میتواند شامل موارد زیر باشد:
محدوده فعالیتهای سایبری: این شامل تمامی فعالیتهایی است که برای ایجاد امنیت سایبری در سازمان لازم است انجام شود. این فعالیتها ممکن است شامل محافظت از دادهها، پشتیبانی از سیستمهای امنیتی، آموزش کارکنان و مدیریت ریسکهای امنیتی باشد.
محدوده سازمانی: این شامل تمامی قسمتها و بخشهای سازمان است که باید پوشش داده شود. به عنوان مثال، ممکن است SCOPE برای یک شرکت شامل دفاتر، واحدهای تولیدی، شعب، سایتهای وب، سیستمهای شبکه و سیستمهای اطلاعاتی باشد.
محدوده زمانی: این شامل بازه زمانی است که باید فعالیتهای امنیتی انجام شود. ممکن است SCOPE برای یک پروژه خاص شامل مراحل تحقیق و توسعه، تولید، ارائه و پشتیبانی باشد.
با تعیین SCOPE در مدیریت بلوغ امنیت سایبری، میتوان بهترین روش برای مدیریت ریسکهای امنیتی را تعیین کرد و تضمین کرد که تمامی قسمتهای مورد نیاز برای ایجاد امنیت سایبری در سازمان پوشش داده شده باشند.
در C2M2 معماری مدل این مدل در 10 حوزه سازماندهی شده است. این مدل شامل چهار سطح بلوغ (MILs) میباشد. دامنه ها، اهداف و شیوه ها: شامل 342 روش امنیت سایبری است که در 10 دامنه گروه بندی می شوند.
مدل C2M2 یک مدل امنیت سایبری است که توسط سازمان امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (NSA) توسعه داده شده است. این مدل به منظور بهبود امنیت سایبری در سازمان ها و شرکت های بزرگ ایجاد شده است.
این مدل در 10 حوزه مختلف سازماندهی شده است که عبارتند از: شبکه و فضای ابری، اطلاعات و داده ها، حریم خصوصی و حقوق مالکیت فکری، رفتار کاربر، روند کسب و کار، عملیات و روند کار، سیاست ها و رویه ها، ریسک مدیریت، رویداد و واکنش، و همچنین زیرساخت ها و فناوری های امنیتی.
هر حوزه شامل چندین دامنه است که هر یک شامل اهداف و شیوه های امنیتی مختلفی هستند. در کل، این مدل شامل 342 روش امنیت سایبری است که در هر دامنه به طور جداگانه معرفی شده اند.
همچنین، این مدل شامل چهار سطح بلوغ (MILs) است که به ترتیب عبارتند از: سطح 1 - پایه، سطح 2 - مبتدی، سطح 3 - پیشرفته، و سطح 4 - حرفه ای. هر سطح شامل مفاهیم و شیوه های امنیتی مختلفی است که سازمان ها می توانند از آنها استفاده کنند تا به سطح بلوغی در امنیت سایبری دست یابند.
مدیریت دارایی، تغییر و پیکربندی (ASSET) در مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 به مدیریت همهی داراییهای سازمان از جمله سخت افزارها، نرم افزارها، شبکهها، دادهها و سایر مولفههای مورد استفاده در محیط سایبری اشاره دارد.
این فرایند شامل شناسایی داراییها، تغییراتی که در طول زمان رخ میدهند و پیکربندی آنها برای ایجاد یک بستر مطمئن و امن است. در این روند ابتدا باید داراییها را شناسایی و دستهبندی کرد. سپس باید مشخص کرد که هر دارایی به چه اطلاعاتی دسترسی دارد و کدام اطلاعات مهم و حساس هستند.
در این مرحله باید هر دارایی را با نام مستعار خود و مشخصات فنی و کاربردی آن ثبت کنید. سپس باید برای هر دارایی شناسایی کرد که چه تهدیداتی بر آن وجود دارد و چه تاثیراتی از آسیبهای احتمالی بر آن پدید میآید. همچنین، باید برای هر دارایی پیکربندیهای امنیتی لازم اعمال و تغییرات لازم در صورت نیاز انجام شود.
در نهایت، باید فرآیند مدیریت داراییها به صورت مداوم ارزیابی و بهروزرسانی شود تا همواره اطمینان حاصل شود که داراییها بهروز و در دسترس هستند و اطلاعات محرمانه به درستی محافظت میشوند.
در مدل C2M2، مدیریت تهدید و آسیبپذیری (THREAT) به مجموعهای از رویکردها و روشهایی گفته میشود که به منظور شناسایی، ارزیابی، کاهش و مدیریت تهدیدات و آسیبپذیریهای سایبری استفاده میشود. این فرآیند به دست آوردن اطلاعات لازم برای تعیین میزان تأثیر تهدیدات و آسیبپذیریها و اولویت بندی اقدامات به منظور مدیریت این موارد، اهمیت دارد.
برای مدیریت تهدیدات و آسیبپذیریها، در این مدل از روشهای متنوعی استفاده میشود که شامل موارد زیر میشود:
1- شناسایی تهدیدات و آسیبپذیریها: در این مرحله باید تهدیدات و آسیبپذیریهای موجود در سیستم را شناسایی کرد. این فرآیند میتواند با استفاده از تکنیکهای مختلفی انجام شود، مانند تحلیل ریسک، بررسی مشکلات امنیتی گذشته، بازبینی کد، بررسی نقشه شبکه، بررسی مجوزها و دسترسیهای کاربران و غیره.
2- ارزیابی تهدیدات و آسیبپذیریها: در این مرحله، تهدیدات و آسیبپذیریهای شناسایی شده، ارزیابی و اولویتبندی میشوند. برای این منظور، میتوان از تکنیکهای مانند تحلیل ریسک، تحلیل امنیتی، شبیهسازی حملات و غیره استفاده کرد.
3- کاهش تهدیدات و آسیبپذیریها: در این مرحله، باید اقداماتی برای کاهش تهدیدات و آسیبپذیریها انجام شود. توجه به مسائلی مانند به روزرسانی نرمافزارها، حذف تهدیدات معروف، رفع آسیبپذیریهای پایه سیستم و غیره میتواند در این مرحله مفید باشد. همچنین، ایجاد سیاستهای امنیتی، آموزش کاربران و مدیریت دسترسیها نیز میتواند به کاهش تهدیدات و آسیبپذیریها کمک کند.
4- مدیریت تهدیدات و آسیبپذیریها: در این مرحله، باید برای مدیریت تهدیدات و آسیبپذیریها اقداماتی انجام شود. این اقدامات میتواند شامل اجرای سیستمهای پیشگیری، تدوین طرحهای عملیاتی برای پاسخ به حملات، نظارت و ارزیابی امنیت سیستم و غیره باشد.
با استفاده از مدیریت تهدیدات و آسیبپذیری، میتوان از تأثیرات حملات سایبری جلوگیری کرده و اطمینان حاصل کرد که امنیت سیستم در سطح مناسبی قرار دارد. این فرآیند نیازمند همکاری و تعامل بین تیمهای مختلف سازمان است و میتواند به بهبود امنیت و پایداری سیستم کمک کند.
مدیریت ریسک در مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 به مجموعهای از رویکردها و روشهایی گفته میشود که برای شناسایی، تجزیه و تحلیل و کاهش ریسکهای امنیتی در سازمانها به کار گرفته میشود. در ادامه، مراحل مدیریت ریسک در این مدل به طور خلاصه شرح داده میشوند:
شناسایی ریسکها: در این مرحله، تمامی اطلاعات مرتبط با فرایندها، سیستمها، دادهها و دسترسیهای مختلف سازمان جمعآوری و بررسی میشود تا ریسکهای احتمالی شناسایی شوند.
تحلیل ریسکها: در این مرحله، ریسکهای شناسایی شده برای تعیین میزان تهدید و احتمال وقوع آنها تحلیل میشوند. برای این منظور، ابزارهای مختلفی مانند تحلیل SWOT، پورتر، شاخصهای امنیتی و غیره مورد استفاده قرار میگیرند.
ارزیابی ریسکها: پس از تحلیل ریسکها، برای تعیین اولویت و ارزیابی میزان تأثیر و احتمال وقوع آنها از مدلهای مختلفی مانند ماتریس ارزیابی ریسک استفاده میشود.
کنترل ریسکها: پس از ارزیابی ریسکها، راهکارهایی برای کاهش ریسکها انتخاب و پیادهسازی میشوند. این راهکارها میتوانند شامل محدود کردن دسترسی، رمزنگاری دادهها، به روزرسانی نرمافزارها و غیره باشند.
پایش و ارزیابی مداوم: در این مرحله، سازمان باید به صورت مداوم ریسکهای امنیتی را پایش کرده و به روزرسانی راهکارهای کنترل ریسکها را انجام دهد. برای این منظور، معیارهایی برای اندازهگیری و مانیتورینگ اجرای راهکارهای کنترل ریسکها تعیین میشود و اطمینان حاصل میشود که راهکارها به درستی عمل میکنند و تاثیر مورد انتظار را داشتهاند.
بنابراین، مدیریت ریسک در مدل C2M2 شامل فرآیندهای شناسایی، تحلیل، ارزیابی، کنترل و پایش مداوم ریسکهای امنیتی است. این فرآیندها برای افزایش امنیت سایبری سازمان بسیار مهم هستند و به سازمانها کمک میکنند تا بتوانند با موفقیت در برابر حملات سایبری مقاومت کنند و اطمینان حاصل کنند که دادهها و اطلاعات محرمانه سازمان در امنیت قرار دارند.
در مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2، مدیریت هویت و دسترسی (Access) به مجموعه ای از فعالیت ها و رویه هایی اطلاق می شود که به کاربران اجازه می دهد تا به منابع و سیستم های سایبری دسترسی پیدا کنند. این فعالیت ها و رویه ها شامل مدیریت شناسه های کاربری و رمز عبور، مدیریت دسترسی ها و دسترسی های مشخص شده برای هر کاربر، مدیریت تأیید هویت و مدیریت نقش ها و مسئولیت های کاربران می باشند.
در ادامه، به بررسی بخش های مختلف مدیریت هویت و دسترسی در C2M2 می پردازیم:
شناسایی: در این مرحله، کاربران شناسایی و تأیید هویت می شوند. این شامل استفاده از شناسه های کاربری و رمز عبور، تأیید هویت با استفاده از تکنولوژی های تأیید هویت (مانند اثر انگشت و تشخیص صورت) و مدیریت شناسه های کاربری فراموش شده است.
مدیریت دسترسی: در این مرحله، کنترل دسترسی کاربران به منابع سایبری انجام می شود. این شامل مدیریت دسترسی به منابع (مانند فایل ها، دستگاه ها و برنامه ها)، مدیریت دسترسی کاربران به شبکه، مدیریت دسترسی کاربران به داده های حساس و مدیریت دسترسی کاربران به داده های مهم می باشد.
مدیریت نقش و مسئولیت ها: در این مرحله، نقش های کاربران و مسئولیت های آنها تعیین می شود. این شامل تعیین نقش های مختلف (مانند کاربران معمولی، مدیران، اپراتورها و غیره)، تعیین مسئولیت های کاربران (مانند مسئولیت های مربوط به محصول یا خدمات) و مدیریت تخصیص دسترسی ها و نقش ها به کاربران می باشد.
مدیریت سیاست ها و قوانین: در این مرحله، سیاست های و قوانین مربوط به مدیریت هویت و دسترسی تعیین و اجرا می شود. این شامل تعیین سطح دسترسی کاربران به منابع، تعیین سیاست های رمزنگاری، تعیین سیاست های مدیریت رمز عبور، مدیریت سیاست های قفل کردن حساب کاربری و مدیریت قوانین و سیاست های مربوط به تشخیص نفوذ و حفاظت از اطلاعات محرمانه می باشد.
با استفاده از فعالیت ها و رویه های مدیریت هویت و دسترسی در C2M2، سازمان ها می توانند بهبود امنیت سایبری خود را تضمین کنند و برای جلوگیری از حملات سایبری، تمام تهدیدات مربوط به مدیریت هویت و دسترسی را بهبود بخشند.
در مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2، موقعیت یا "آگاهی از موقعیت" به معنای تشریح و فهمیدن محیط، ساختار و عواملی است که مرتبط با امنیت سایبری در سازمان هستند. به عبارت دیگر، در این مرحله اطلاعات لازم برای شناسایی و تحلیل تهدیدات، شناسایی داراییهای مهم سازمان و تعیین ریسکهای امنیتی جمعآوری و به دست میآید.
برای تشریح موقعیت در C2M2، میتوان از روشهای مختلفی استفاده کرد، از جمله:
۱- تجزیه و تحلیل تحولات صنعت: در این روش، شناسایی روندها، چالشها و فرصتهای صنعت و نقاط ضعف و قوت رقبا و همچنین تحولات حکمفرمایانه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در نظر گرفته میشود.
۲- مرور و ارزیابی سیستمهای فناوری اطلاعات و ارتباطات: در این روش، تجهیزات، نرمافزارها، فرآیندها و روشهای ارتباطی سازمان مورد بررسی قرار گرفته و امنیت آنها مورد بررسی قرار میگیرد.
۳- تحلیل تاثیر و حساسیت داراییهای سازمان: در این روش، داراییهای سازمان شناسایی و ارزیابی شده و تحلیل اثرات مختلف حملات سایبری بر روی آنها انجام میشود.
با توجه به اطلاعات جمعآوری شده در مرحله آگاهی از موقعیت، سازمان میتواند مشخص کند که چه تهدیداتی برای امنیت سایبری آن وجود دارد و چگونه میتواند در برابر آنها مقاومت کند، همچنین میتواند داراییهای مهم سازمان را شناسایی کرده و اولویت بندی اقدامات امنیتی را برای حفاظت از آنها تعیین کند. علاوه بر این، با توجه به آگاهی از موقعیت، سازمان میتواند از ابزارها و روشهای مختلفی استفاده کند تا ریسکهای امنیتی را مدیریت کند، امنیت فناوری اطلاعات خود را ارتقا دهد و از آسیبپذیریهای موجود در سیستمهای خود جلوگیری کند.
بنابراین، مرحله آگاهی از موقعیت در مدل C2M2 بسیار مهم و حیاتی است و باید با دقت و توجه به جزئیات انجام شود. تشریح دقیق موقعیت و فهمیدن عوامل مختلفی که در امنیت سایبری سازمان تاثیر میگذارند، به سازمان کمک میکند تا در برابر تهدیدات سایبری به خوبی مقاومت کند و از داراییهای مهم خود محافظت کند.
واکنش به رویداد و حادثه در مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 به معنای اقداماتی است که برای شناسایی، پاسخگویی، اصلاح و بازیابی از حوادث امنیتی اتخاذ میشود تا عملکرد سازمان در برابر تهدیدات امنیتی حفظ شود و خسارات احتمالی کاهش یابد. به طور کلی این بخش از مدل بلوغ C2M2 شامل سه بخش اصلی است: شناسایی رویدادها، پاسخگویی به رویدادها و بازیابی از حوادث.
1- شناسایی رویدادها: شناسایی رویدادها عبارت است از شناسایی و تشخیص حوادث امنیتی و رویدادهای مرتبط با امنیت در سازمان. این فرایند شامل تحلیل رویدادها، تشخیص رویدادهای مهم و ثبت آنها در سیستم های ثبت رویدادها می شود.
2- پاسخگویی به رویدادها: در این مرحله، سازمان باید در صورت وقوع رویداد، از جمله شناسایی نوع رویداد، ارزیابی تهدید و شناسایی تاثیر رویداد روی سازمان، برنامه های عملیاتی خود را اجرا کرده و به هدف اصلاح و بازیابی آسیب دیدگان مشغول شود.
3- بازیابی از حوادث: این بخش از مدل C2M2 شامل فعالیت هایی است که برای بازیابی از حادثه و بازگرداندن سیستم ها و فرایندها به حالت عادی پس از رویداد باید انجام شود. برای این منظور باید برنامه هایی طراحی شود تا بتوان بعد از وقوع حادثه، به صورت سریع و کارآمد اقدامات لازم را برای بازیابی از آن انجام داد.
به طور خلاصه، واکنش به رویداد و حادثه در مدل بلوغ C2M2 بر این اصل تاکید میکند که واکنش به رویداد و حادثه باید به صورت مستمر و پیوسته ادامه داشته باشد. برای این منظور، سازمان باید فرایند های پاسخگویی به رویدادها و بازیابی از حوادث خود را برای هرگونه تهدید امنیتی بروز شده تغییر داده و بهبود بخشید. این فرایند ها باید به صورت مستمر تجزیه و تحلیل شوند تا بتوانند از تغییرات روی داده در محیط اطمینان حاصل کرده و برنامه های پاسخگویی و بازیابی را به روز رسانی کنند.
علاوه بر این، در مدل بلوغ C2M2 بر این تاکید میشود که همه افراد در سازمان باید آموزش دیده باشند که چگونه در مواجهه با تهدیدات امنیتی و حوادث امنیتی عمل کنند. برای این منظور، باید برنامه های آموزشی مناسبی برای کارکنان سازمان طراحی و اجرا شود تا بتوانند به صورت کامل به پاسخگویی و بازیابی از حوادث متمرکز شوند.
به طور کلی، با اجرای فرایندهای پاسخگویی به رویدادها و بازیابی از حوادث در سازمان، می توان در برابر تهدیدات امنیتی موثر بود و خسارات احتمالی کاهش یابد. برای این منظور، سازمان باید فرایند های خود را به صورت مستمر بررسی کرده و بهبود بخشید تا بتوانند به صورت کامل از تهدیدات امنیتی محافظت کنند.
مدیریت ریسک شخص ثالث در مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 به معنای شناسایی و ارزیابی ریسکهای امنیتی مرتبط با هرگونه ارتباط وابسته به شخص ثالث است. به عنوان مثال، شرکتهایی که با شرکتهای دیگری همکاری دارند و به اطلاعات حساس دسترسی دارند، باید مطمئن شوند که این شرکتهای شخص ثالث نیز مناسب استانداردهای امنیتی رعایت میکنند.
برای انجام مدیریت ریسک شخص ثالث، ابتدا باید شناسایی شود که چه نوع ارتباطی با شخص ثالث وجود دارد. سپس ارزیابی این ارتباط انجام میشود تا بتوان ریسکهای امنیتی مرتبط با این ارتباط را شناسایی کرد. این ارزیابی شامل ارزیابی امنیتی و نقاط ضعف فنی شخص ثالث میشود.
در نهایت، باید برنامهای برای کاهش و مدیریت این ریسکها تدوین شود. این برنامه شامل تعیین استانداردهای امنیتی حداقلی برای شخص ثالث، انتخاب شرکتهایی با استانداردهای امنیتی قابل قبول، امضای قراردادهای مناسب و مشخص شدن نقش و مسئولیت شخص ثالث در صورت وقوع حادثه امنیتی است.
علاوه بر این، برای اجرای موفق برنامه مدیریت ریسک شخص ثالث، مدیران باید از رویکردی سیستماتیک برای انجام این فرآیند استفاده کنند. بهترین رویکرد در این مورد، شامل مراحل زیر است:
تعیین دامنه: این مرحله شامل شناسایی و دستهبندی شخص ثالثهایی است که باید مورد ارزیابی قرار بگیرند. در این مرحله باید شخص ثالثهایی که دسترسی به دادههای حساس دارند یا بهطور مستقیم در فرآیند کسب و کار شرکت شما دخیل هستند شناسایی شوند.
تعیین استانداردهای امنیتی: در این مرحله، باید استانداردهای امنیتی مورد نیاز برای شخص ثالث تعیین شود. این استانداردها شامل مواردی مانند محدودیت دسترسی به دادههای حساس، مدیریت رمزنگاری، مانیتورینگ سیستمها و شبکهها و غیره هستند.
ارزیابی امنیتی: در این مرحله، باید شخص ثالثها از نظر ریسکهای امنیتی ارزیابی شوند. این ارزیابی میتواند شامل ارزیابی از راه دور، بازدید حضوری، آزمایشهای نفوذی و غیره باشد.
مدیریت ریسک: در این مرحله، باید ریسکهای امنیتی شناسایی شده مدیریت شوند. برای مدیریت ریسک، میتوان از روشهایی مانند محدودیت دسترسی، محدودیت حجم داده، استفاده از رمزنگاری و غیره استفاده کرد.
با اجرای این مراحل، میتوان از ریسکهای امنیتی مرتبط با شخص ثالث در سازمان جلوگیری کرد و امنیت سایبری را تضمین کرد. همچنین، در صورتی که ریسکهای امنیتی از دست رفتن کنترل خارج شده باشند، باید اقداماتی برای مدیریت بحران در نظر گرفته شود. این اقدامات شامل اطلاع رسانی به مشتریان، اعلام حملات به مراجع قانونی و پلیسی و برنامهریزی برای بازیابی سریع دادههای دسترسی ناشایست به آنها میشود.
مدیریت ریسک شخص ثالث، یکی از بخشهای حیاتی مدیریت امنیت سایبری است. با توجه به اینکه تعداد شرکتهایی که برای اجرای فرآیندهای کسب و کار خود از شخص ثالثها استفاده میکنند در حال افزایش است، مدیریت ریسک شخص ثالث باید برای همه سازمانها مورد توجه قرار گیرد.
مدیریت نیروی کار یکی از هشت عامل مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 است که به مدیران کمک می کند تا اطمینان حاصل کنند که نیروی کار آنها مجهز به دانش، توانایی و رفتارهای امنیتی لازم برای کاهش ریسک های امنیتی و جلوگیری از وقوع تهدیدات سایبری هستند.
برای مدیریت نیروی کار امنیتی، باید به موارد زیر توجه شود:
1- آموزش و آگاهی: برای کاهش خطرات امنیتی، نیروی کار باید آگاهی لازم در مورد تهدیدات و روش های پیشگیری داشته باشد. بنابراین، باید برنامه های آموزشی مناسب برای کارکنان ایجاد شود تا آنها در ارتباط با امنیت سایبری آگاهی کافی داشته باشند.
2- مشارکت و مشارکت فعال: موفقیت امنیت سایبری بر اساس تعاملات بین افراد و گروه های مختلف در سازمان است. بنابراین، مشارکت فعال کارکنان برای ارتقاء امنیت سایبری بسیار مهم است.
3- سیاست ها و فرآیندها: باید سیاست ها و فرآیندهایی برای ارتقاء امنیت سایبری و اجرای آنها توسط نیروی کار در نظر گرفته شود.
4- ارزیابی و ارزیابی عملکرد: مدیران باید برای ارزیابی عملکرد کارکنان در امنیت سایبری، روش هایی مانند بررسی رفتارهای امنیتی و تست های فنی را در نظر بگیرند.
5- مدیریت خروج: باید فرآیندهایی برای مدیریت خروج کارکنان و حفظ امنیت سایبری پس از خروج آنها از سازمان وجود داشته باشد.
6- پروفایل نیروی کار: برای مدیریت نیروی کار امنیتی، باید پروفایلی برای هر کارکنان ساخته شود تا مدیران بتوانند مهارت ها، دانش، تجربه و رفتارهای امنیتی آنها را مورد بررسی قرار دهند و نقاط ضعف و نیازهای آنها را تشخیص دهند.
7- مدیریت دسترسی: باید فرآیندهایی برای مدیریت دسترسی کارکنان به منابع سایبری، از جمله سیستم ها، داده ها و برنامه ها وجود داشته باشد. این فرآیندها باید از ابتدا تا انتها، از جمله اختصاص دسترسی، مانیتورینگ و مدیریت پیشرفت آنها، توسط مدیران ارزیابی شود.
8- حفظ حریم شخصی: باید مطمئن شد که هر گونه فعالیت مدیریتی در حفظ حریم شخصی کارکنان انجام شود. به عنوان مثال، اطلاعات شخصی کارکنان باید محافظت شود و فقط در صورت لزوم به دسترسی آنها دسترسی داده شود.
به طور کلی، مدیریت نیروی کار امنیتی به مدیران کمک می کند تا نیروی کار خود را به گونه ای مدیریت کنند که با امنیت سایبری همخوانی داشته باشد و به طور کلی کاهش ریسک های امنیتی و جلوگیری از وقوع تهدیدات سایبری را تضمین کنند.
9- آموزش و آمادگی: برای تضمین امنیت سایبری، نیروی کار باید به طور منظم آموزش و آمادگی برای رفتارهای امنیتی، روش های پیشگیری، شناسایی تهدیدات و رفع آنها و دانش فنی لازم در اختیار داشته باشند.
10- فرهنگ امنیتی: باید یک فرهنگ امنیتی در سازمان ایجاد شود تا کارکنان با اهمیت و عواقب حفظ امنیت سایبری آشنا شوند و به صورت فعال در حفاظت از منابع سایبری سازمان شرکت کنند.
11- تنوع نیروی کار: نیروی کار امنیتی باید از تنوع و تعددی افراد با تجربه و مهارت های مختلف تشکیل شده باشد تا بتواند در برابر تهدیدات سایبری متنوع و پیچیده به خوبی مقابله کند.
12- مدیریت ریسک در حوزه نیروی کار: مدیران باید قادر باشند ریسک های امنیتی مربوط به نیروی کار خود را شناسایی کنند و در برابر آنها اقداماتی اتخاذ کنند. این اقدامات ممکن است شامل بررسی و ارزیابی دوره ای تحلیل ریسک ها، برنامه ریزی و مدیریت کنترل های امنیتی و بررسی روند پیشرفت این اقدامات باشد.
با استفاده از رویکرد C2M2 در مدیریت نیروی کار، سازمان ها می توانند نیروی کار خود را به گونه ای مدیریت کنند که به بهترین شکل از منابع سایبری خود استفاده کنند و در برابر تهدیدات سایبری مقاومت کنند.
مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 یک مدل چارچوبی است که برای ارزیابی و بهبود فرایندهای امنیتی سازمان ها طراحی شده است. یکی از نه مؤلفه های اصلی این مدل، معماری امنیت سایبری (Cybersecurity Architecture) است.
معماری امنیت سایبری، نحوه طراحی، اجرا و مدیریت امنیت فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در یک سازمان را تشریح می کند. این مؤلفه اصلی به شرکت ها کمک می کند تا برای جلوگیری از تهدیدات امنیتی طراحی و پیاده سازی استراتژی های امنیتی مناسب انجام دهند.
معماری امنیت سایبری شامل سه بخش اصلی است: محیط، فناوری و عملیات.
محیط (Environment): در این بخش از معماری، عوامل محیطی که بر تأمین امنیت سایبری تأثیر می گذارند، بررسی می شوند. عواملی همچون فرهنگ سازمانی، توانایی های موجود در سازمان، قوانین و مقررات، تهدیدات محیطی و مراودات با سایر سازمان ها مورد بررسی قرار می گیرند.
فناوری (Technology): در این بخش، تمرکز بر روی سیستم های فنی و فناوری هایی است که برای ایجاد امنیت سایبری استفاده می شوند. این شامل سیستم های حفاظت از شبکه، سیستم های تشخیص نفوذ، رمزنگاری، مدیریت دسترسی و مانیتورینگ است.
عملیات (Operations): در این بخش، فرایندهایی که برای اجرای استراتژی های امنیتی در سازمان لازم است، شناسایی و توصیف می شوند. این شامل ایجاد و اجرای سیستم های امنیتی، آموزش و آگاهی کارکنان، بررسی تهدیدات و شناسایی آسیب پذیری ها، مدیریت ریسک و پاسخ به حملات امنیتی است.
همچنین در معماری امنیت سایبری C2M2، دو بخش اصلی دیگر نیز وجود دارند که شامل معماری اطلاعات (Information Architecture) و معماری عملیاتی (Operational Architecture) هستند.
معماری اطلاعات (Information Architecture): در این بخش، فرایند طراحی و مدیریت اطلاعات در سازمان هدف قرار می گیرد. این شامل سیاست های مدیریت اطلاعات، معماری داده، مدیریت داده ها و مدل های امنیتی است.
معماری عملیاتی (Operational Architecture): در این بخش، فرایندهایی که برای اجرای استراتژی های امنیتی در سازمان لازم است، شناسایی و توصیف می شوند. این شامل ایجاد و اجرای سیستم های امنیتی، آموزش و آگاهی کارکنان، بررسی تهدیدات و شناسایی آسیب پذیری ها، مدیریت ریسک و پاسخ به حملات امنیتی است.
با توجه به اینکه همه بخش های معماری امنیت سایبری با یکدیگر ارتباط دارند، این مدل به سازمان ها کمک می کند تا برای بهبود امنیت سایبری خود، این بخش ها را به صورت هماهنگ و بهینه در نظر بگیرند. به طور خلاصه، معماری امنیت سایبری در مدل C2M2، یک چارچوب جامع برای طراحی و پیاده سازی استراتژی های امنیتی در سازمان ها است.
معماری فنی (Technical Architecture): در این بخش، بخش های مختلفی از سیستم های فنی سازمان شناسایی و توصیف می شوند. این شامل امنیت شبکه، امنیت سیستم عامل، امنیت برنامه های کاربردی، مدیریت دسترسی و کنترل و امنیت داده ها است. این بخش همچنین مشخص می کند که چگونه سیستم های فنی باید برای اطمینان از امنیت سایبری سازمان تنظیم شوند.
معماری فرایند (Process Architecture): در این بخش، فرایندهای مختلف سازمان برای مدیریت امنیت سایبری شناسایی و توصیف می شوند. این شامل فرایندهای امنیتی مانند بررسی تهدیدات، شناسایی آسیب پذیری ها، مدیریت ریسک و پاسخ به حملات است. این بخش همچنین شامل فرایندهای غیرفنی مانند سیاست ها، رویه ها، راهنماها و توصیه های امنیتی است.
با ترکیب این چهار بخش از معماری، مدل C2M2 به سازمان ها کمک می کند تا یک نقشه جامع از استراتژی های امنیت سایبری خود داشته باشند و به صورت هماهنگ و منسجم آنها را پیاده سازی کنند. همچنین این مدل به سازمان ها این امکان را می دهد تا به روز رسانی و بهبود راهبردهای امنیتی خود را در مقابل تهدیدات سایبری پیش بینی و اجرا کنند.
معماری سازمانی (Organizational Architecture): در این بخش، مشخص می شود که چگونه امنیت سایبری در سطح سازمان مدیریت می شود. این شامل ساختار سازمانی، مسئولیت ها، وظایف و نقش های مختلف است. هدف این بخش، تضمین این است که سازمان به درستی سازمان یافته شده و پاسخگویی به تهدیدات سایبری با بهترین شکل امکان پذیر است.
معماری فیزیکی (Physical Architecture): در این بخش، محیط های مختلفی که سیستم های فنی سازمان در آنها مستقر هستند شناسایی و توصیف می شوند. این شامل ساختمان ها، اتاق های سرور، مراکز داده و تجهیزات دیگر است. هدف این بخش، تضمین این است که محیط فیزیکی که سیستم های فنی در آنها قرار دارند، امنیت سایبری کافی را برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات داشته باشد.
معماری انسانی (Human Architecture): در این بخش، مسئولیت ها، نقش ها و وظایف افراد در سازمان برای مدیریت امنیت سایبری شناسایی و توصیف می شوند. این شامل آموزش و آگاهی کارکنان در خصوص امنیت سایبری، مدیریت دسترسی کارکنان و مدیریت حریم خصوصی است. هدف این بخش، تضمین این است که کارکنان سازمان در مورد راهبردهای امنیتی آگاهی کافی دارند و از نقاط ضعف امنیتی خود آگاهی دارند.
در کل، مدل C2M2 یک نقشه جامع و یکپارچه از استراتژی های امنیت سایبری است که به سازمان ها کمک می کند تا به صورت هماهنگ و همراستا راهبردهای امنیتی سایبری را اجرا کنند. با استفاده از این مدل، سازمان ها می توانند نقاط ضعف خود را شناسایی کنند و از راهبردهای بهتری برای مدیریت امنیت سایبری استفاده کنند. همچنین، این مدل به سازمان ها این امکان را می دهد تا برنامه های امنیتی خود را با توجه به شرایط خود سفارشی کنند و برای افزایش امنیت سایبری خود، مشخصات مختلفی را اصلاح کنند.
با توجه به تغییرات مستمر در دنیای سایبری، مدل C2M2 باید به طور دوره ای به روز شود تا بتواند تغییرات جدید را در بر بگیرد و با چالش های جدید روبرو شده سازمان ها را در جهت افزایش امنیت سایبری هدایت کند.
مدیریت برنامه امنیت سایبری یکی از ده دستهبندیهای مدل بلوغ مدیریت امنیت سایبری C2M2 است که شامل فرایندها، رویهها، سیاستها و استانداردهایی است که برای توسعه و اجرای یک برنامه کامل و کارآمد امنیت سایبری باید به کار گرفته شود. در ادامه، برای تشریح این دستهبندی، به شرح زیر پرداخته میشود:
تدوین استراتژی امنیت سایبری: در این مرحله باید استراتژیهای امنیتی برای حفاظت از داراییهای سازمان تدوین شود. باید بررسی شود که در هر مرحله از فرایند از چه تهدیداتی باید محافظت شود و چه راهکارهایی برای پیشگیری از آنها وجود دارد.
تعیین میزان ریسک: در این مرحله باید میزان ریسکهای امنیتی سازمان تعیین شود. این شامل بررسی تأثیرات مختلفی است که حملات سایبری بر سازمان میتواند داشته باشد، مانند از دست دادن اطلاعات حساس و کاهش اعتبار سازمان.
طراحی و اجرای برنامه امنیت سایبری: بر اساس تحلیل ریسکهای امنیتی، برنامه امنیت سایبری طراحی و اجرا میشود. در این مرحله باید استراتژیهای امنیتی تدوین شده را به فرایندها، رویهها و پروسههای سازمان اعمال کرد.
مدیریت ریسک: باید روشهای مدیریت ریسکهای امنیتی تعیین شود. این شامل ایجاد سیاستهایی برای مدیریت ریسک، اجرای آنها، تعیین مسئولیتها و اطمینان از اینکه ریسکهای امنیتی به درستی مدیریت میشوند. برای مثال، یک سیاست مدیریت ریسک ممکن است شامل قوانینی برای استفاده از رمز عبورهای پیچیده و تعیین گروههای دسترسی مختلف برای افراد باشد. همچنین، سیاستهایی برای مدیریت ریسکهای امنیتی شامل ارتقای نرمافزارها و سختافزارها، بکآپ گیری دادهها و حفاظت از آنها در برابر حملات بدافزاری میشود.
علاوه بر این، باید برای برنامههای آموزشی و آگاهیبخشی برای کارکنان اقدام شود. این آموزشها میتوانند مروری بر مسائل امنیتی مرتبط با کارکنان و همچنین روشهایی برای ارتقای امنیت فردی آنها شامل بازیابی از حملات فیشینگ، حملات نفوذ و سایر تهدیدات امنیتی است.
باید یک نظارت مداوم بر ریسکهای امنیتی انجام شود. این شامل بررسی وضعیت امنیتی سیستمها، نرمافزارها و سختافزارهای مورد استفاده است. همچنین، باید رویدادهای امنیتی را بررسی و تحلیل کرد و اقدامات لازم برای پیشگیری از آنها را انجام داد.
در نهایت، باید یک طرح برای مداومت عملکرد سیستمهای امنیتی تهیه شود. این شامل برنامههای پشتیبانی و تعمیرات سیستمی، ارتقاء و بهروزرسانی سیستمها و نرمافزارها، بازیابی پس از بروز حوادث امنیتی و محافظت از دادههای حساس میشود.
در کل، مدیریت ریسک امنیتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید با توجه به نیازهای سازمان و پویایی محیط کسبوکار بهروزرسانی شود.
تعیین نقاط ضعف: برای پیشگیری از اتفاقات ناگوار، نقاط ضعف سازمان باید شناسایی شوند. در این مرحله باید بررسی شود که سیستمها، فرایندها و رویههای سازمان چه نقاط ضعفی دارند که باعث میشوند سازمان قابل حمله باشد.
تدوین سیاستهای امنیتی: باید سیاستهای امنیتی سازمان تدوین شود. این سیاستها باید شامل راهکارهایی برای مقابله با تهدیدات امنیتی، ایجاد پروتکلهای امنیتی برای کاربران و نیز تعیین مسئولیتهای هر کدام از اعضای سازمان باشد.
آموزش و آگاهیبخشی: باید برنامههای آموزش و آگاهیبخشی برای کارکنان سازمان تدوین شود. این برنامهها باید شامل آموزش نحوه استفاده از سیستمهای امنیتی، شناسایی تهدیدات امنیتی و رفتارهایی که میتواند سازمان را در برابر تهدیدات امنیتی محافظت کند باشد.
برنامهریزی برای مواجهه با حملات سایبری: باید برنامهریزی برای مواجهه با حملات سایبری و پاسخ به آنها تدوین شود. این برنامهریزی باید شامل تهیه نقشه راه برای مقابله با حملات سایبری، تعیین مسئولیتها و آمادگی برای مواجهه با حملات باشد.
بررسی و ارزیابی عملکرد برنامه امنیت سایبری: برای اطمینان از کارایی برنامه امنیت سایبری، باید ارزیابیهای منظم انجام شود. این شامل بررسی و ارزیابی نتایج برنامه امنیت سایبری، پیشرفتهای محرز شده در جهت بهبود امنیت سایبری سازمان و همچنین تعیین نقاط ضعف باقیمانده و مراحل بعدی برای بهبود برنامه امنیت سایبری است.
بهروزرسانی برنامه امنیت سایبری: برنامه امنیت سایبری باید بهروزرسانی شود تا با تغییرات در تهدیدات امنیتی و همچنین تغییرات در فرایندها، سیستمها و رویههای سازمان هماهنگ شود. بهروزرسانی برنامه امنیت سایبری شامل تغییر سیاستها، رویهها و فرایندها و همچنین بهروزرسانی ابزارهای امنیتی است.
با انجام مراحل بالا، سازمان میتواند برنامه امنیت سایبری قابل اعتماد و کارآمدی را اجرا کند که در نتیجه، امنیت سایبری سازمان را بهبود خواهد داد و ریسکهای امنیتی را کاهش خواهد داد.
مدل AD HOC یکی از چهار مدل اصلی موجود در فریمورک C2M2 (Cybersecurity Capability Maturity Model) برای بلوغ مدیریت امنیت سایبری است. این مدل، مرحلهای ابتدایی از بلوغ مدیریت امنیت سایبری را نشان میدهد و برای سازمانهایی که هنوز به مدیریت امنیت سایبری پرداختهاند، مناسب است.
در مدل AD HOC، سازمان دارای ابزارها و سیاستهای امنیتی نیست و برای هر موضوع امنیتی برخورد به صورت تصادفی و بدون استفاده از رویههای قابل تکرار انجام میشود. این مدل نشان دهنده عدم وجود یک سیستم مدیریت امنیت سایبری است که برای ارتقا سطح امنیت و مدیریت تهدیدات مختلف، بر اساس استانداردها و فرآیندهای قابل اعتماد عمل کند.
مدل AD HOC همچنین نشان میدهد که سازمان هیچ ابزاری برای پیشگیری، تشخیص، پاسخ و بازیابی در مواجهه با تهدیدات امنیتی ندارد. بنابراین، در این مدل، سازمان با توجه به نیازمندیهای خود به صورت تصادفی و بدون برنامهریزی به این مسائل پاسخ میدهد.
از طرفی، در مدل AD HOC عدم وجود مسئولیت مدیریت امنیت سایبری و عدم تخصیص منابع از جمله موانعی هستند که باید برای پیشرفت به مدلهای بلوغ بالاتری از فریمورک C2M2 منتقل شوند.
برای پیشرفت به مراحل بلوغ بیشتر در فریمورک C2M2، سازمانها باید ابتدا به ارتقای سیاستهای امنیتی خود بپردازند. برای این کار، باید سیاستهای امنیتی مناسبی برای پیشگیری، تشخیص، پاسخ و بازیابی در مواجهه با تهدیدات امنیتی ایجاد کنند.
سپس، سازمان باید ابزارهایی را که نیازمندیهای امنیتی را پوشش میدهند، به صورت سیستماتیک و منسجم معرفی کنند. برای این منظور، ابزارهایی مانند فایروالها، سیستمهای شناسایی نفوذ و غیره را میتوان استفاده کرد.
همچنین، بهتر است که سازمانها، تیمهای مدیریت امنیت سایبری را تشکیل داده و مسئولیت مدیریت امنیت سایبری را به آنها واگذار کنند. این تیم باید برای تعیین خطرات امنیتی و برنامهریزی برای مقابله با آنها، از استانداردها و فرآیندهای قابل اعتماد استفاده کند.
در نهایت، سازمانها باید به دورههای آموزشی مدیریت امنیت سایبری و نیز به رویدادهای مرتبط با این حوزه شرکت کنند تا بتوانند با آخرین تکنولوژیها و روشهای امنیتی آشنا شوند و سطح امنیت خود را بهبود بخشند.
بنابراین، برای بلوغ مدیریت امنیت سایبری در فریمورک C2M2، سازمانها باید به سیاستهای امنیتی، ابزارها، تیم مدیریت امنیت سایبری و دورههای آموزشی توجه کنند. با پیشرفت در این موارد، سطح امنیت سایبری سازمانها بهبود مییابد و آنها میتوانند در مقابل تهدیدات امنیتی مختلف، مانند حملات دیده نشده، نفوذ به سیستمهای اطلاعاتی و غیره، مقاومت کنند و ضررهای احتمالی را کاهش دهند. همچنین، این اقدامات میتوانند در جلوگیری از از دست دادن اطلاعات حساس سازمان و حفظ اعتماد عمومی نسبت به سازمان نیز موثر باشند. به طور کلی، مدیریت امنیت سایبری در فریمورک C2M2 یک فرآیند جامع و مرحلهای است که باید با توجه به نیازهای و شرایط هر سازمان، متناسب باشد. هر یک از مدلهای AD-HOC، INITIAL، MANAGED، DEFINED و OPTIMIZED در این فرآیند مراحل مختلفی را تشکیل میدهند که به سازمانها در بهبود امنیت سایبری کمک میکنند.
منبع: وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا
استخراج شده: هوش مصنوعی
گردآوری و تنظیم متن: میر علی شهیدی
ورود به صفحه انگلیسی